Tết Nguyên tiêu là gì: Nguồn gốc, ý nghĩa và ngày diễn ra

Tết Nguyên Tiêu là một trong những lễ hội truyền thống quan trọng nhất của người dân Việt Nam cũng như nhiều quốc gia châu Á khác. Được tổ chức vào ngày Rằm tháng Giêng âm lịch, lễ hội này không chỉ đơn thuần là ngày lễ, mà còn mang trong nó nhiều giá trị văn hóa, tâm linh và tâm huyết của những thế hệ đi trước.

Trong bài viết này, hãy cùng Văn phòng phẩm Ba Nhất khám phá nguồn gốc, ý nghĩa, các phong tục tập quán liên quan đến Tết Nguyên Tiêu là gì ở các nước khác nhau, cách làm mâm cúng và các câu hỏi thường gặp về ngày lễ đặc biệt này.

Tết Nguyên Tiêu là gì?

Tết Nguyên Tiêu là gì? Tết Nguyên Tiêu, hay còn được biết đến với cái tên Rằm tháng Giêng, là một trong những ngày lễ đặc biệt và rất có ý nghĩa trong văn hóa của các nước Á Đông. Đây là ngày rằm đầu tiên của năm mới theo lịch âm, diễn ra vào ngày 15 tháng Giêng âm lịch. Ngày này không chỉ đơn thuần là một ngày lễ hội mà còn mang trong mình nhiều giá trị tâm linh và văn hóa sâu sắc.

Vào Tết Nguyên Tiêu, người dân thường tổ chức nhiều hoạt động phong phú nhằm thể hiện lòng biết ơn đối với ông bà tổ tiên. Họ thường chuẩn bị các mâm cỗ cúng bái, dâng lên bàn thờ gia tiên những món ăn ngon, hoa quả tươi để cầu mong sự bình an và may mắn cho cả gia đình trong suốt một năm sắp tới. Đây cũng là dịp để mọi người sum họp bên nhau, tạo nên không khí vui vẻ, ấm cúng.

Bên cạnh việc tưởng nhớ tổ tiên, Tết Nguyên Tiêu cũng được coi là thời điểm để mọi người cầu mong một năm mới an lành, hạnh phúc và thịnh vượng. Nhiều nghi thức truyền thống như thả đèn trời, đi chùa cầu nguyện hay tham gia các lễ hội cũng được diễn ra trong ngày này, nhằm cầu xin sức khỏe, tài lộc và hạnh phúc cho bản thân và gia đình.

Tết Nguyên Tiêu 2025 là ngày mấy dương lịch?

Vậy chúng ta đã hiểu được Tết Nguyên Tiêu là gì trong phần trước. Tết Nguyên Tiêu, hay còn được gọi là Tết Thượng Nguyên, là một trong những lễ hội quan trọng trong văn hóa truyền thống của người Việt Nam.

Theo lịch dương, năm 2025, ngày diễn ra Tết Nguyên Tiêu sẽ rơi vào ngày 12 tháng 2. Đây là thời điểm mà nhiều người dân Việt Nam tổ chức các hoạt động để tưởng nhớ, tri ân tổ tiên và cầu mong cho một năm mới an khang thịnh vượng.

Vào ngày này, các gia đình thường chuẩn bị những mâm cỗ thịnh soạn, cùng nhau tụ tập, trò chuyện và chia sẻ những điều tốt đẹp trong cuộc sống. Tết Nguyên Tiêu không chỉ là dịp để mọi người quây quần bên nhau mà còn là thời điểm để bày tỏ lòng biết ơn đối với ông bà tổ tiên đã khuất. Lễ hội này cũng gắn liền với nhiều phong tục tập quán độc đáo như đón lửa, thả đèn trời hay ngắm trăng, tạo thành nét đẹp văn hóa đặc sắc trong lòng mỗi người Việt.

Nguồn gốc ra đời ngày Tết Nguyên Tiêu là gì?

Nguồn gốc ra đời ngày Tết Nguyên Tiêu là gì? Tết Nguyên Tiêu có nguồn gốc từ Trung Quốc vào khoảng thế kỷ thứ 2 trước Công nguyên, dưới triều đại nhà Hán. Theo truyền thuyết, ngày này là ngày mà vị nữ thần Thái Âm (tức là mặt trăng) được sinh ra. Để tưởng nhớ và cầu nguyện cho nữ thần, người dân đã tổ chức lễ hội rước đèn, mong muốn một năm mới bình an, tốt đẹp.

Lễ hội rước đèn

Lễ hội rước đèn đã trở thành một hoạt động không thể thiếu trong Tết Nguyên Tiêu. Nó không chỉ là hoạt động giải trí mà còn mang trong mình ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Đèn lồng được trang trí rực rỡ, tạo nên bầu không khí tươi vui và phấn khởi.

Tín ngưỡng tâm linh

Với tín ngưỡng phong phú của người dân châu Á, ngày Tết Nguyên Tiêu còn mang nhiều ý nghĩa tâm linh. Người dân tin rằng, vào ngày này, nếu cầu nguyện chân thành, những ước muốn sẽ được thực hiện. Họ thường đến chùa chiền, nơi có hình ảnh của các vị thần linh, để dâng lễ và cầu nguyện.

Kết hợp văn hóa

Dù có nguồn gốc từ Trung Quốc, nhưng Tết Nguyên Tiêu đã nhanh chóng được du nhập và phát triển mạnh mẽ ở nhiều quốc gia khác nhau như Việt Nam, Hàn Quốc, Nhật Bản… Mỗi nơi lại có những nét văn hóa riêng biệt, nhưng tất cả đều mang chung một thông điệp tôn vinh sự đoàn viên, sự gắn bó trong cộng đồng.

Ý nghĩa ngày Tết Nguyên Tiêu là gì?

Ý nghĩa Tết Nguyên Tiêu là gì? Tết Nguyên Tiêu, còn được biết đến với tên gọi Rằm tháng Giêng, là một trong những dịp lễ đặc biệt và có ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa Á Đông.

Đây là thời điểm để mọi người gửi gắm những ước nguyện về một năm mới an khang, hạnh phúc và thịnh vượng. Có nguồn gốc từ Trung Quốc, Tết Nguyên Tiêu đã hiện diện tại Việt Nam từ lâu và trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống tâm linh của người dân nơi đây.

Ngày Tết Nguyên Tiêu không chỉ mang ý nghĩa kết nối gia đình mà còn là cơ hội để các thành viên quây quần bên nhau. Họ cùng nhau chuẩn bị những mâm cỗ cúng, tham gia vào các hoạt động lễ hội sôi nổi. Thêm vào đó, đây cũng là một ngày lễ trọng đại trong Phật giáo, với nhiều hoạt động chiêm bái, cầu an, thể hiện lòng thành kính và gửi gắm những mong ước tốt đẹp cho bản thân và gia đình.

Tìm hiểu phong tục lễ hội Tết Nguyên Tiêu ở các nước

Tết Nguyên Tiêu không chỉ phổ biến ở Việt Nam mà còn được đón mừng tại nhiều quốc gia châu Á khác như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản… Mỗi nơi có những phong tục tập quán đặc sắc riêng, nhưng tất cả đều hướng tới một ý nghĩa chung – cầu mong một năm mới an lành, hạnh phúc.

Tết Nguyên Tiêu ở Việt Nam

Tết Nguyên Tiêu, hay còn gọi là Rằm tháng Giêng, là một ngày lễ đầy ý nghĩa trong văn hóa Việt Nam. Vào dịp này, người dân thường đến chùa để cầu bình an, thực hiện các nghi thức cúng sao giải hạn và bày tỏ những ước nguyện tốt đẹp cho bản thân và gia đình.

Tại các ngôi chùa, phật tử thường tham gia tụng kinh Dược Sư, đồng thời hồi hướng công đức cầu nguyện cho thế giới được bình yên. Đặc biệt, ở những khu vực có cộng đồng người Hoa đông đúc như Chợ Lớn (TP.HCM) và Hội An, lễ hội trăng rằm được tổ chức với nhiều hoạt động phong phú như múa lân sư rồng, diễu hành đường phố và các trò chơi dân gian thú vị.

Tết Nguyên Tiêu của người Hoa – Trung Quốc

Tại Trung Quốc, Tết Nguyên Tiêu, hay còn được biết đến với tên gọi Lễ hội Đèn lồng, diễn ra vào ngày 15 tháng Giêng âm lịch. Đây là một dịp đặc biệt để người dân trang trí và trưng bày đèn lồng, tham gia vào các hoạt động văn hóa phong phú như múa lân, múa rồng, và thi tài đoán hình thù trên những chiếc lồng đèn.

Ngoài ra, người Trung Quốc cũng có truyền thống thưởng thức bánh trôi (thang viên) trong dịp này, mang ý nghĩa biểu trưng cho sự đoàn viên và hạnh phúc. Lễ hội không chỉ đơn thuần là thời gian để vui chơi, mà còn mang trong mình giá trị sâu sắc của việc cầu an, cầu phước cho cả gia đình và cộng đồng.

Tết Nguyên Tiêu tại Hàn Quốc

Tại Hàn Quốc, Tết Nguyên Tiêu được biết đến với tên gọi Jeongwol Daeboreum, diễn ra vào ngày 15 tháng Giêng âm lịch. Trong dịp lễ này, người Hàn thường thưởng thức những món ăn truyền thống như ogokbap (cơm ngũ cốc) và các loại hạt, nhằm cầu chúc cho sức khỏe và vận may trong năm mới.

Bên cạnh đó, họ còn tham gia vào nhiều hoạt động thú vị như đốt lửa trại, chơi trò chơi dân gian và chiêm ngưỡng ánh trăng rằm. Đây là thời điểm quý giá để các thành viên trong gia đình quây quần bên nhau, cùng nhau cầu nguyện cho một năm mới bình an và hạnh phúc.

Tết Nguyên Tiêu tại Nhật Bản

Tại Nhật Bản, Tết Nguyên Tiêu không được tổ chức phổ biến như ở nhiều quốc gia khác, vì từ năm 1873, đất nước này đã chuyển sang sử dụng dương lịch để đón Tết. Tuy vậy, người Nhật vẫn giữ gìn một số phong tục truyền thống vào dịp này.

Họ trang trí nhà cửa với các vật phẩm như kadomatsu (cây thông), shimekazari (vòng rơm) và kagami mochi (bánh dày). Ngoài ra, trong dịp Tết Nguyên Tiêu, người dân cũng tham gia nhiều hoạt động văn hóa thú vị như viết thư pháp, làm bánh mochi, và tham gia các lễ hội địa phương.

Cách làm mâm cúng Tết Nguyên Tiêu là gì – Rằm tháng Giêng

Mâm cúng Tết Nguyên Tiêu thường được chuẩn bị đơn giản nhưng đầy đủ, thể hiện lòng thành kính và tri ân đối với tổ tiên. Dưới đây là cách làm mâm cúng cho cả hai loại cúng chay và cúng mặn.

Cách làm mâm cúng chay

Mâm cúng chay không chỉ là một bữa ăn thanh tịnh mà còn mang ý nghĩa sâu sắc trong việc thể hiện lòng thành kính và sự tôn trọng đối với các vị thần linh và Phật. Các món ăn chay thường được chuẩn bị một cách tinh tế, nhằm tạo ra không gian trang nghiêm và thanh thoát.

• Chè trôi nước: Món chè trôi nước với những viên chè tròn trịa, mềm mịn, biểu trưng cho sự đoàn viên và hạnh phúc trong gia đình. Được chế biến từ bột nếp thơm ngon, nhân đậu xanh ngọt ngào và nước đường gừng ấm áp, món chè này không chỉ làm say đắm lòng người mà còn mang đến sự an lành.
• Xôi gấc: Màu đỏ rực rỡ của xôi gấc tượng trưng cho may mắn và thịnh vượng. Xôi được nấu từ gạo nếp dẻo thơm kết hợp với gấc chín mọng, một chút muối để tăng thêm hương vị, mang đến cảm giác ấm áp và sung túc.
• Các món đậu: Những món ăn từ đậu như đậu hũ chiên, đậu hũ kho hay đậu hũ xào rau củ không chỉ phong phú về hương vị mà còn cực kỳ giàu dinh dưỡng. Chúng luôn là lựa chọn hàng đầu trong mâm cúng chay, vừa ngon miệng lại vừa tốt cho sức khỏe.
• Rau củ xào: Món rau củ xào với màu sắc đa dạng, từ xanh tươi của bông cải đến vàng rực của cà rốt, không chỉ khiến mâm cúng trở nên bắt mắt mà còn cung cấp đầy đủ vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể.
• Hoa quả tươi: Những loại hoa quả như chuối, cam, quýt, táo được bày biện một cách nghệ thuật trên mâm cúng, không chỉ tăng thêm vẻ đẹp mà còn mang đến sự tươi mới, thanh khiết, thể hiện lòng thành kính đối với các đấng linh thiêng.

Cách làm mâm cúng mặn

Mâm cúng mặn là một phần không thể thiếu trong những nghi lễ tưởng niệm tổ tiên, thể hiện lòng thành kính và biết ơn sâu sắc đối với ông bà, cha mẹ.

• Gà luộc: Đây là món ăn chủ đạo trong mâm cúng. Gà được luộc nguyên con, giữ nguyên hương vị tự nhiên với lớp da vàng óng ả, thịt mềm mại và tỏa ra hương thơm quyến rũ, tượng trưng cho sự trọn vẹn và may mắn.
• Thịt heo quay: Với lớp da giòn tan cùng thịt nạc mềm ngọt, thịt heo quay là món ăn thêm phần hấp dẫn, mang lại cảm giác ngon miệng cho bữa tiệc cúng.
• Giò lụa: Được chế biến từ thịt heo xay nhuyễn, giò lụa được gói trong lá chuối và luộc chín kỹ. Món ăn truyền thống này không chỉ có hương vị thơm ngon mà còn có độ dai giòn, thường xuất hiện trong các dịp lễ Tết.
• Canh măng: Món canh măng được nấu từ xương heo hoặc gà, kèm theo nấm hương và hành lá, tạo nên một hương vị đậm đà, làm phong phú thêm cho mâm cúng.
• Nem rán: Với lớp vỏ giòn rụm và nhân được làm từ thịt heo, mộc nhĩ, miến cùng nhiều loại rau củ, nem rán là món ăn yêu thích của nhiều gia đình, góp phần làm cho mâm cúng trở nên phong phú và đa dạng hơn.

Bài cúng, văn khấn Tết Nguyên Tiêu 2024

Bài cúng trong ngày Tết Nguyên Tiêu thường được thực hiện ngắn gọn nhưng trang trọng, thể hiện lòng thành kính của con cháu đối với tổ tiên. Dưới đây là mẫu bài cúng mà bạn có thể tham khảo:

Văn khấn gia tiên Tết Nguyên Tiêu

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Con xin kính cẩn lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, cùng tất cả các vị Phật trong mười phương. Con xin gửi lòng thành kính đến Hoàng Thiên, Hậu Thổ và những vị Tôn thần cai quản nơi đây. Con cũng kính lạy ngài Bản cảnh Thành Hoàng, ngài Bản xứ Thổ Địa, ngài Bản gia Táo Quân và các vị Tôn thần khác. Ngoài ra, con cũng không quên kính lạy tổ tiên, cụ Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Bá thúc đệ huynh và cả Gia tiên nội ngoại trong dòng họ.

Hôm nay là ngày Rằm tháng Giêng năm Giáp Thìn 2024, tín chủ con là: [Tên của bạn], hiện đang cư trú tại: [Địa chỉ của bạn].

Chúng con thành tâm chuẩn bị hương hoa, lễ vật, kim ngân, trà quả cùng các món cúng dâng, bày biện trang trọng trước án. Chúng con cung kính mời các vị Tôn thần, các vị Thần linh quản lý nơi này, cúi xin các ngài giáng lâm trước án, chứng giám tấm lòng thành kính của chúng con và thụ hưởng lễ vật.

Chúng con cũng thành kính mời các vị tổ tiên Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Bá thúc đệ huynh, cô di tỷ muội và hương linh nội ngoại trong dòng họ về đây, cúi xin các ngài thương xót con cháu, giáng về linh sàng để chứng giám tấm lòng thành và thụ hưởng lễ vật.

Tín chủ con xin mời các vong linh tiền chủ, hậu chủ đang cư ngụ trong ngôi nhà này, trên mảnh đất này cũng về đây để cùng chia sẻ lễ vật.

Chúng con thành tâm dâng lên lễ bạc, kính mong được các ngài phù hộ độ trì cho chúng con.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Văn khấn Tết Nguyên Tiêu tại chùa

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Kính lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật và tất cả các vị Phật khắp nơi. Con xin cúi lạy Đức Phật Thích Ca Mâu Ni, Đức Phật A Di Đà, và Đức Phật Dược Sư Lưu Ly Quang Vương. Con cũng kính lạy các vị Bồ Tát và chư vị Hiền Thánh Tăng.

Hôm nay là ngày Rằm tháng Giêng năm Giáp Thìn 2024, tín chủ con tên là: [Tên của bạn], hiện đang cư ngụ tại: [Địa chỉ của bạn].

Chúng con thành tâm chuẩn bị hương hoa, lễ vật, kim ngân, trà quả và nhiều thứ khác để dâng lên trước án. Chúng con kính mời chư vị Phật, chư vị Bồ Tát và chư vị Hiền Thánh Tăng, mong các ngài giáng lâm chứng giám lòng thành của chúng con, tiếp nhận những lễ vật này.

Chúng con với tấm lòng thành kính, xin dâng lễ bạc trước án, hy vọng nhận được sự phù hộ độ trì từ các ngài.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

Câu hỏi thường gặp về ngày Tết Nguyên Tiêu là gì?

Tết Nguyên Tiêu thường sẽ vào ngày nào?

Tết Nguyên Tiêu, hay còn được biết đến là Rằm tháng Giêng, là một dịp lễ truyền thống vô cùng ý nghĩa, diễn ra vào ngày 15 tháng Giêng âm lịch hàng năm. Đây không chỉ là thời điểm đánh dấu đêm trăng rằm đầu tiên của năm mới mà còn là một trong những lễ hội quan trọng nhất đối với người Việt Nam và Trung Quốc. Vào dịp này, các gia đình thường tổ chức nhiều hoạt động văn hóa, tâm linh để tôn vinh sự đoàn viên và cầu mong may mắn cho cả năm.

Tết Nguyên Tiêu (15/1 âm lịch) còn gọi là tết gì?

Tết Nguyên Tiêu, hay còn được gọi là Tết Thượng Nguyên, là một trong ba ngày rằm quan trọng nhất trong năm. Nó được tổ chức song hành cùng với hai ngày rằm khác là Tết Trung Nguyên vào tháng 7 và Tết Hạ Nguyên vào tháng 10. Đây không chỉ là dịp để người dân tưởng nhớ tổ tiên mà còn là thời điểm để cầu bình an, hạnh phúc cho gia đình và cộng đồng.

Lý do Rằm tháng Giêng gọi là Tết Nguyên Tiêu là gì?

Rằm tháng Giêng, hay còn gọi là Tết Nguyên Tiêu, mang ý nghĩa sâu sắc trong văn hóa Việt Nam. Từ “Nguyên” trong tên gọi có nghĩa là “đầu tiên”, trong khi “Tiêu” ám chỉ đến “đêm”. Do đó, Tết Nguyên Tiêu được coi là đêm rằm đầu tiên của năm mới, biểu trưng cho sự đoàn viên và sum họp của gia đình. Đây là dịp để mọi người tụ tập bên nhau, tưởng nhớ tổ tiên và cầu chúc cho một năm mới bình an, thịnh vượng.

Tết Nguyên Tiêu ăn gì?

Trong ngày Tết Nguyên Tiêu, người Việt thường dành thời gian để chuẩn bị mâm cỗ cúng để tỏ lòng thành kính đối với Phật và tổ tiên. Mâm cỗ cúng Phật chủ yếu gồm các món ăn chay như chè trôi nước, xôi gấc, nhiều loại đậu, hoa tươi, trái cây, canh và rau củ xào.

Còn mâm cỗ cúng gia tiên có thể bao gồm cả món chay lẫn món mặn, với những món đặc trưng như thịt hầm măng, bát bóng, thịt gà hoặc thịt heo luộc, giò lụa, và chả rán. Việc chuẩn bị này không chỉ thể hiện tấm lòng hiếu kính của con cháu mà còn góp phần giữ gìn truyền thống văn hóa ẩm thực của dân tộc.

Tết Nguyên Tiêu tiếng anh là gì?

Tết Nguyên Tiêu, hay còn gọi là “Lantern Festival” hoặc “Yuan Xiao Festival” trong tiếng Anh, là một dịp đặc biệt để mọi người cầu mong điều tốt lành và bày tỏ sự kính trọng đối với các vị thần linh và tổ tiên của mình. Trong lễ hội này, người dân thường tham gia vào nhiều hoạt động truyền thống vui tươi, như thả đèn hoa đăng trên mặt nước và chuẩn bị những mâm cỗ cúng dâng lên tổ tiên, thể hiện tâm thành và lòng biết ơn.

Kết luận

Qua bài viết trên, bạn đã biết Tết Nguyên Tiêu là gì hay chưa? Tết Nguyên Tiêu là một ngày lễ hội truyền thống mang nhiều ý nghĩa văn hóa và tâm linh. Đây không chỉ là dịp để con cháu tưởng nhớ tổ tiên mà còn là thời điểm để cầu mong may mắn, sức khỏe và hạnh phúc cho toàn gia đình.

Hãy cùng nhau giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp này để Tết Nguyên Tiêu luôn giữ được vị trí đặc biệt trong lòng mỗi người con đất Việt.

Đọc thêm:

• Top 10 các nước ăn tết âm lịch Giống Việt Nam hiện nay
• 10 Điều kiêng kỵ trong ngày Tết Nguyên Đán nên tránh
• Tết Công Gô là gì? Ý nghĩa câu nói chờ đến Tết Công Gô